5-10-2023:
De begeleidingscommissie van de Monitoring Diergezondheid Kleine Herkauwers bezocht op 4 oktober het gemengde schapen- en jongveeopfokbedrijf van de familie Oudijk in Wilnis. Dit bedrijf heeft al enkele weken te maken met blauwtong. De begeleidingscommissie ging in gesprek met de veehouders en hun begeleidend dierenarts om een beeld te krijgen van de situatie op het bedrijf. Dat blauwtong veel impact heeft, maakt ook dit bezoek weer duidelijk. De partijen blijven intensief samen werken om de situatie onder controle te krijgen.
Op het bedrijf houden ze ongeveer 50 fokschapen. Op het moment van de uitbraak waren ook de lammeren van 2023 nog op het bedrijf aanwezig. Een groot deel van de lammeren van dit bedrijf wordt verkocht als fokdier. De gebroeders Oudijk geven aan dat de ramlammeren en hun overjarige dekrammen het hardst zijn getroffen. Er zijn enkele tientallen dieren gestorven en nog altijd komen er nieuwe gevallen bij. Ook bij het jongvee zien zij verschijnselen van blauwtong. Gelukkig zijn alle runderen hersteld van de infectie.
Serotype 3
GD-dierenarts René van den Brom meldt dat het blauwtongvirus in september 2023 voor het eerst sinds 2009 is ontdekt in het midden van Nederland. Het betreft serotype 3, dat in Europa eerder alleen op Sicilië en Sardinië is aangetroffen. De herkomst van de infectie in Nederland blijft onduidelijk, vanwege verschillen binnen dit serotype tussen Italië en Nederland. Marcel Spierenburg (NVWA): “Het virus verspreidt zich sinds het begin van de uitbraak steeds verder over Nederland. De actuele stand houden wij bij op de website van de NVWA.”
Behandeling zieke dieren
Vaccinatie is een effectieve manier om problemen door blauwtong te voorkomen. Op dit moment is in Europa geen vaccin beschikbaar tegen serotype 3. Helaas bestaat er ook geen kruisimmuniteit tussen de verschillende vaccins. Fokko Aldershoff (LNV) laat weten dat het ministerie de mogelijkheden omtrent vaccinatie onderzoekt en ook in gesprek is met farmaceuten.
De maatregelen die houders kunnen nemen zijn erop gericht om contact tussen herkauwers en geïnfecteerde knutten te vermijden. Dit kan door dieren op te stallen op de momenten dat knutten actief zijn (schemering) en door goed te ventileren. Wil Jansen van Platform KSG gaat zijn leden direct adviseren hun dieren op die momenten op te stallen als dat kan. ULP-dierenarts Mark van der Heijden: “Wij behandelen zieke dieren door hen te ondersteunen met ontstekingsremmers en pijnstillers en waar sprake is van secundaire infecties met antibiotica. Ook is het belangrijk dat dieren makkelijk bij het drinkwater en voer kunnen komen.”
Niels van Middelkoop (LTO) vraagt zich af of er al gevallen van blauwtong bij geiten zijn aangetoond en of op basis van tankmelkonderzoek te achterhalen is of ook melkgeiten de infectie hebben doorgemaakt - wat het geval blijkt te zijn.
Pathologisch onderzoek
In de huidige blauwtonguitbraak heeft de begeleidingscommissie ingestemd om na de vaststelling van blauwtong in Nederland een aantal schapen met blauwtong voor pathologisch onderzoek in te sturen, zodat het pathologisch beeld van geïnfecteerde schapen goed kan worden vastgelegd. Iets dat ook van belang is in het kader van mogelijke ondersteunende maatregelen die houders en dierenartsen kunnen nemen. GD-dierenarts Eveline Dijkstra: “Op het moment wordt het pathologisch beeld van BTV-3 in de sectiezaal vastgelegd. Het blauwtongvirus tast de endotheelcellen aan. Dit uit zich in uitgebreide vaatschade met vochtuittreding, bloedingen en weefselversterf. Deze bevindingen zijn van belang om het behandelperspectief van dieren met blauwtong te kunnen achterhalen.” Heleen Prinsen van LTO geeft aan dat sectorpartijen GD hebben gevraagd om een aantal projectvoorstellen voor nader onderzoek in te dienen bij het ministerie van LNV.
De Begeleidingscommissie Monitoring Diergezondheid Kleine Herkauwers bestaat uit: Heleen Prinsen (LTO, Gezonde Dieren), Niels van Middelkoop (LTO, vakgroep Melkgeitenhouderij), Wil Jansen (Platform Kleinschalige schapen en geitenhouderij), Fokko Aldershoff (ministerie van LNV), Marcel Spierenburg (NVWA), Kees Oomen (onafhankelijk voorzitter) en Eveline Dijkstra en René van den Brom (beiden GD).
Over de diergezondheidsmonitoring
De monitoring speelde een belangrijke rol bij het vroegtijdig signaleren van het blauwtongvirus. GD houdt zich al sinds 2002 intensief bezig met de monitoring van de diergezondheid in Nederland. Hiervoor werkt GD nauw samen met onder andere de diersectoren, de zuivel, het ministerie van LNV, dierenartsen en veehouders. De monitoring is opgezet om overheid en bedrijfsleven te voorzien van informatie over diergezondheid, -welzijn en voedselveiligheid. Zij hebben dat nodig om tijdig te kunnen ingrijpen bij eventuele problemen en, waar nodig, het beleid bij te stellen. De doelstellingen van de monitoring zijn drieledig:
- het opsporen van uitbraken van bekende aandoeningen die normaal niet in Nederland voorkomen (zoals blauwtong);
- het opsporen van nog onbekende aandoeningen;
- zicht houden op trends en ontwikkelingen die relevant zijn voor diergezondheid in Nederland.
De hiervoor benodigde informatie verwerft GD actief, bijvoorbeeld in het kader van diergezondheidsprogramma’s zoals zwoegerziekte en scrapie, of in het kader van de monitoring op Brucella melitensis of blauwtong. In andere gevallen komen specialisten van GD in actie nadat veehouders of hun dierenartsen GD benaderen met een probleem. Daarnaast levert pathologisch onderzoek op dieren een belangrijke bijdrage.
Meer informatie in dossier blauwtong
In het dossier bundelen we alle relevante informatie over de dierziekte. Het dossier wordt telkens bijgewerkt met de laatste informatie en bevat links naar belangrijke informatie zoals het behandeladvies voor runderen en schapen, de kamerbrieven en veelgestelde vragen.
Dossier blauwtong