Voor epidemioloog Armin Elbers heeft diergezondheid bij pluimvee de laatste jaren voornamelijk te maken met het optreden van vogelgriep. Bij Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) houdt hij zich bezig met onderzoek naar uitbraken van aviaire influenza.
“Deze kennis gebruiken we om besmetting en verspreiding van vogelgriep bij pluimvee tegen te gaan.”
De grote vogelgriepepidemie in 2003 maakte Armin Elbers mee als onderzoeker bij GD in Deventer, kort daarna stapte hij over naar WBVR in Lelystad.
“Sinds 2014 zien we bijna jaarlijks uitbraken van hoogpathogene vogelgriep bij pluimvee”, vertelt hij. “Nederland doet het, in vergelijking met omliggende landen, goed op dit vlak. Ging de infectie in 2003 nog van bedrijf naar bedrijf, nu zijn we heel goed in staat transmissie tussen bedrijven vrijwel geheel tegen te gaan. We zien bijna alleen maar enkelvoudige infecties door blootstelling aan een door wilde vogels bezoedelde omgeving.
Het aantal uitbraken was afgelopen griepseizoen helaas wel hoog, ondanks de ophokplicht. Daarom kijken we hoe we uitbraken nog beter kunnen voorkomen.” Zo deed Elbers onderzoek naar de risicofactoren voor introductie van vogelgriep op pluimveebedrijven. “Het blijkt dat hoe meer grasland en oppervlaktewater – en dus wilde watervogels – in de buurt van een bedrijf, hoe hoger de kans op vogelgriep-insleep. Dichter aan de kust is er, door de vliegroutes van trekvogels, ook meer kans op blootstelling aan vogelgriep.” Met deze uitkomsten werd een vogelgrieprisicokaart gemaakt voor Nederland. Handige informatie voor bijvoorbeeld pluimveebedrijven die zich elders willen vestigen.
Andere projecten richten zich op de insleep van vogelgriep via luchtinlaten of ongedierte. “Het bleek dat via luchtinlaten (mogelijk besmette) grove deeltjes, zoals spinnenweb met stof en plantmateriaal, naar binnen kwamen, zeker bij storm. Als de plaagdieren daar doorheen lopen, laten ze een spoor achter.” Met deze kennis wordt geprobeerd de bioveiligheid naar een hoger plan te tillen.
Naast het verbeteren van de bioveiligheid wordt ook gekeken hoe je wilde watervogels kan weren uit de omgeving van een pluimveebedrijf. “Een geautomatiseerde laser is zeer effectief in het weghouden van wilde vogels uit de uitloop. We hebben dat twee jaar geleden getest op een leghennenbedrijf met uitloop. Ze hadden voorheen bijna jaarlijks te maken met vogelgriep-insleep, maar sinds het gebruik van de laser is het bedrijf, ook tijdens de hoogpathogene vogelgriepperiode, niet meer besmet geraakt”.