9-10-2025:
Een zesjarig paard in Zuid-Holland is positief getest op de aanwezigheid van antilichamen tegen het westnijlvirus. De infectie is via de Nederlandse monitoring opgespoord en werd bevestigd door Royal GD en Wageningen Bioveterinary Research.
Het paard waarbij de infectie met het westnijlvirus (WNV) werd aangetroffen, stond onder behandeling van een plaatselijke dierenartspraktijk. Vanwege neurologische symptomen (spiertrillingen, verminderd bewustzijn en door de benen zakken) nam de dierenarts op 18 september bloed af om dit te laten onderzoeken door GD. Bij dit onderzoek zijn antilichamen tegen WNV aangetoond. Hetzelfde monster is voor bevestiging naar Wageningen Bioveterinary Research (WBVR, onderdeel van Wageningen University & Research) gestuurd. Hier werd het resultaat bevestigd en werden tevens IgM-antilichamen aangetoond, wat een teken is voor een recent doorgemaakte infectie. Het Europese Referentielaboratorium voor WNV bij paarden heeft de WNV-infectie inmiddels bevestigd met een virusneutralisatietest.
Webinar over Westnijlvirus
Op maandag 13 oktober 2025 om 12.30 uur wordt voor dierenartsen een webinar gehouden over het Westnijlvirus. Heather Graham, veterinair microbioloog bij Wageningen Bioveterinary Research, en Linda van den Wollenberg, specialist inwendige ziekten van paarden bij Royal GD, delen de nieuwste inzichten over dit virus en de eerste lokale besmetting in Nederland.
Meld je hier aan voor het webinar
Verder onderzoek
Het betreffende paard werd in juni 2024 geïmporteerd uit Ierland en is niet gevaccineerd tegen WNV. Sinds november 2024 verbleef het dier op locatie in Zuid-Holland, wat betekent dat het paard de infectie lokaal heeft opgelopen.
Aanvullende diagnostiek van zowel het paard met WNV als overige dieren op dezelfde locatie is in overleg met de eigenaar ingezet. Bij de onderzochte paarden is middels PCR geen virus aangetoond. Dit was niet onverwacht want paarden zijn maar kort- en laag-viremisch. Wel zijn bij meerdere dieren op dezelfde locatie antistoffen tegen WNV aangetoond, wat erop wijst dat deze dieren ooit een infectie hebben doorgemaakt of zijn gevaccineerd. Er zijn op dit moment geen aanwijzingen voor meerdere recente infecties met WNV. Alle genomen monsters zijn inmiddels voor bevestigingsdiagnostiek naar het Europese Referentielaboratorium voor WNV gestuurd om kruisreactiviteit met andere flavivirussen, de groep virussen waartoe ook WNV behoord, uit te sluiten.
Verspreiding westnijlvirus
Het westnijlvirus wordt verspreid door trekvogels, waarin het virus zich kan vermenigvuldigen. Via muggen wordt het virus overgedragen van vogels op paarden en mensen. Paarden en mensen zijn zogenoemde eindgastheren; het virus kan zich niet verder verspreiden via paarden of mensen. Mensen en paarden kunnen elkaar dus niet besmetten met WNV. Op ongeveer 25 kilometer afstand is het westnijlvirus een paar weken geleden aangetoond in muggen, zie ook Actualiteiten over westnijlkoorts | RIVM
Symptomen en gevolgen voor paarden
Bij paarden verloopt een WNV-infectie meestal subklinisch. Als er wel symptomen optreden, zijn deze vaak aspecifiek, zoals koorts, anorexie en sloomheid. In 10 procent van de gevallen treden neurologische symptomen op, zoals ataxie, spiertrillingen aan het hoofd, schouders en flanken, en paralyse. Bij een deel van deze paarden zijn de verschijnselen zo ernstig, dat ze geëuthanaseerd moeten worden. Paarden kunnen hiertegen beschermd worden door een jaarlijkse vaccinatie.
Zoönose en meldingsplicht
WNV is een meldingsplichtige zoönose, maar niet bestrijdingsplichtig. De vaststelling van een besmetting bij een paard heeft geen (directe) gevolgen voor het paard of de locatie, maar dient als waarschuwingssignaal richting de humane en veterinaire gezondheidszorg voor wat betreft het voorkomen van WNV in bepaalde regio’s. De aanwezigheid van het virus kan wel zorgen voor aanvullende eisen met betrekking tot de export naar derde landen.
WNV in Europa
Het westnijlvirus komt al langere tijd voor in het zuidoosten van Europa en in het Middellandse Zeegebied. De afgelopen jaren heeft het virus zich verspreid naar Centraal-Europa, waaronder Duitsland. Verdere verspreiding naar het noordwesten van Europa lag in de lijn van de verwachting. In 2023 en 2024 zijn meerdere WNV-positieve gevallen bij paarden aan de grens met Nederland in Duitsland vastgesteld. Recent zijn in België voor het eerst vogels gevonden, waarbij WNV werd aangetoond.
Monitoring in Nederland
Sinds november 2018 is een multidisciplinaire werkgroep actief die aanbevelingen doet voor surveillance en voorbereiding op WNV-infecties. Deze werkgroep coördineert de actieve monitoring van WNV in Nederland, onder andere bij paarden. De monitoring wordt ministerieel gefinancierd. Doel van deze monitoring is zo vroeg mogelijk WNV-introductie en -circulatie in Nederland te detecteren door middel van syndroomsurveillance bij paarden met neurologische symptomen. In het kader van deze monitoring mogen dierenartsen tijdens het vectorseizoen (mei t/m november) kosteloos een serummonster van paarden met neurologische verschijnselen insturen naar GD voor uitsluitingsdiagnostiek. Meer informatie vindt u hier.
Meer informatie over het Westnijlvirus (Dutch only) en eventueel te nemen maatregelen, vindt u op onze pagina: Westnijlvirus