Diersoort

Hond (Duitse herder, gesteriliseerd)

Leeftijd

1 jaar en 7 maanden

Anamnese 

Sinds twee à drie weken fluctuerende bilaterale zwelling aan de plantaire zijde van de achterpoten, net proximaal van het grote zoolkussen. Uit de laesies werd beiderzijds 3-4 milliliter serohemorrhagisch vocht verwijderd door middel van een punctie.

Linksboven: linkerachterpoot vóór scheren. Rechtsboven: linkerachterpoot na scheren. 
Linksonder: rechterachterpoot vóór scheren. Linksonder: rechterachterpoot na scheren. 

Van beide laesies werden huidbiopten genomen. 

Histopathologisch onderzoek: De biopten toonden een diepe pyogranulomateuze dermatitis en panniculitis met vorming van een fistelkanaal, waarvan een deel aanwezig was in één van de biopten. De ontsteking bestond uit macrofagen, lymfocyten, plasmacellen, neutrofielen en  enkele eosinofielen. Vorming van granulatieweefsel en fibrosering was aanwezig in de dermis en het subcutane weefsel. De epidermis vertoonde hyperplasie door acanthose. In de oppervlakkige dermis was een gering perivasculair infiltraat aanwezig, bestaande uit voornamelijk lymfocyten en plasmacellen. Er waren geen aanwijzingen voor de aanwezigheid van schimmels, gisten, mijten of zuurvaste staafjes in de aanvullende PAS- en ZN-kleuringen. 

Conclusie: Chronische pyogranulomateuze panniculitis en dermatitis met fistelvorming. Het histopathologisch beeld, samen met de localisatie en het klinische beeld, past bij zogenaamde focale metatarsale fistulatie van de Duitse herder.

Hematoxyline en eosine kleuring, 100x. Fistelkanaal belijnd door granulatieweefsel en lymfoplasmacellulaire tot granulomateuze ontsteking. 

Hematoxyline en eosine kleuring, 200x. Diepe ontsteking van de dermis en het subcutane weefsel met macrofagen, neutrofielen, lymfocyten en plasmacellen. 

Focale metatarsale fistulatie (ook bekend als “deep metatarsal/metacarpal toritis”, “sterile pedal panniculitis”, “focal metatarsal sinus tracts”) is een zeldzaam voorkomend beeld dat vooral voorkomt bij de Duitse herder, al zijn een aantal gevallen beschreven bij de Weimaraner, Rottweiler, greyhound, Akita Inu, en bij Duitse herder kruisingen. De leeftijd waarop de dieren voor het eerst gepresenteerd worden bij de dierenarts is variabel, de dieren zijn tussen 1.5 en 8 jaar oud.  Deze aandoening komt vaker bij reuen dan bij teven voor (ratio reu: teef 4:1).

De laesies zijn meestal bilateraal en symmetrisch proximaal aan de metatarsale voetzool van beide achterpoten. Minder vaak is alleen één achterpoot, of is de voorpoot betrokken net proximaal van de metacarpale voetzool. Een diepe, goed omschreven fistel met erythemateuze randen is aanwezig waaruit sereuze tot bloederige afscheiding kan komen. Vaak zijn nauwelijks klachten aanwezig, en wordt het proces pas ontdekt door de eigenaar op het moment dat afscheiding optreedt.  In een vroeg stadium is de huid intact en kan een ronde, met vocht gevulde zwelling gevoeld worden. 

Men vermoedt dat de Duitse herder mogelijk gepredisponeerd is door de lage, koehakkige houding van de achterpoten die verhoogde trekkrachten op de weke delen van de achterpoten zou kunnen veroorzaken, in het bijzonder de pezen, vetweefsel en voetzolen. In een aantal gevallen werden antilichamen tegen type I and II collagen gevonden. 

Alhoewel een enkel geval van spontane genezing beschreven is persisteren deze  afwijkingen in het algemeen. Chirurgische verwijdering geeft alleen tijdelijke verbetering, waarna de laesies recidiveren. Met een anti-inflammatoire dosis prednisolone is het ziektebeeld goed onder controle te krijgen, maar meestal treedt recidivering op zodra de behandeling beëindigd wordt. Vitamine E kan gebruikt worden om de dosis corticosteroïden te verminderen en in een enkel geval als monotherapie gebruikt worden. Topicale behandelingen met 0,1% tacrolimuszalf, of topicale 0,01% fluocinolone acetonide verdund in DMSO, of systemische ciclosporin zijn effectief.