Veelgestelde vragen

Rundveedierenarts Frederik Waldeck is dé GD-deskundige op het gebied van IBR. Regelmatig beantwoordt hij vragen uit de praktijk. De vraag van deze maand: Kunnen koeien het IBR-virus op schapen overbrengen?

Antwoord van Drs. Frederik Waldeck:

Ja, het virus dat IBR veroorzaakt (Bovine Herpesvirus-1) kan kruisreacties geven bij schapen. Er is in Nederland voor IBR uitgebreid onderzoek gedaan naar de interactie tussen koeien en schapen. In experimenten waren hoge doses virus nodig om een schaap lichte verschijnselen te laten krijgen (alleen lichte tot matige waterige/pussige neusuitvloeiing). De schapen scheidden na infectie het virus uit en maakten zelf antilichamen tegen het virus. Deze schapen konden het virus moeilijk doorgeven aan andere gezonde schapen en niet aan gezonde kalveren.

Conclusie van de onderzoeken was dat een IBR-infectie mogelijk is bij het schaap, maar dat er geen verspreiding naar koeien optreedt. Voor de praktijk betekent dit dat schapen IBR van koeien oplopen en niet andersom.
 

• Hoe word ik IBR-vrij?

  Wanneer u het IBR-vrij Certificaat wilt behalen heeft u twee mogelijkheden: Wilt u het certificaat snel in huis hebben en bent u bereid eventueel besmette dieren af te voeren, dan kunt u direct via bloedonderzoek IBR-vrij certificeren (snelle route). Als u minder haast hebt om het certificaat te behalen, en besmette runderen niet versneld wilt afvoeren, kunt u voordelig via tankmelkonderzoek IBR-vrij certificeren (langzame, voordelige route).

  Direct IBR-vrij Certificeren (snelle route)

  1. Intake*
     U laat alle runderen van 1 jaar en ouder onderzoeken op IBR-antistoffen. Zijn er het laatste jaar runderen van jonger dan 1 jaar aangevoerd van niet IBR-vrije bedrijven? Dan laat u alle runderen van 7 dagen en ouder onderzoeken.
  2. Afvoeren besmette dieren
     Indien bepaalde runderen besmet blijken te zijn met IBR, voert u deze binnen 8 weken af. Als de dieren zijn afgevoerd, volgt 4 tot 8 weken later een tankmelkonderzoek op IBR-antistoffen.
  3. Het IBR-vrij certificaat
     Als er tijdens de intake geen IBR-antistoffen worden aangetoond ontvangt u direct het IBR-vrij Certificaat. Als een maand na het afvoeren van eventuele met IBR besmette runderen een gunstige uitslag volgt van het IBR-tankmelkonderzoek ontvangt u ook het IBR-vrij certificaat.

  *Tip: laat voor u begint aan de intake eerst één tankmelkmonster onderzoeken op IBR-antistoffen om te bepalen of dit het juiste moment is om in de vrij-certificering te stappen.

  Aanmelden voor IBR-vrij Certificering melkleverend
  Aanmelden voor IBR-vrij Certificering niet-melkleverend

  Certificeren via IBR Tankmelk Onverdacht (langzame, voordelige route)

  1. Twee jaar tankmelkonderzoek
     U neemt deel aan IBR Tankmelk Onverdacht en hebt minimaal 2 jaar lang de status ‘onverdacht’. IBR Tankmelk Onverdacht houdt in dat uw tankmelk minimaal 9 keer per jaar onderzocht wordt op IBR-antistoffen.
  2. Intake
     Na twee jaar gunstige uitslagen stapt u eenvoudig over naar IBR-vrij Certificering door:
     - alle runderen van 6 jaar en ouder te laten onderzoek op IBR-antistoffen én
     - aangevoerde runderen van niet IBR-vrije bedrijven te laten onderzoeken op IBR-antistoffen.
  3. Het IBR-vrij certificaat
     Wanneer bovengenoemde onderzoeken een gunstige uitslag hebben, ontvangt u meteen het IBR-vrij certificaat.
     Wanneer er bij één of meerdere dieren IBR-antistoffen worden aangetoond, wordt een maand nadat het betreffende rund/de betreffende runderen zijn afgevoerd een tankmelkmonster onderzocht op IBR-antistoffen. Is de uitslag van het onderzoek gunstig, dan ontvangt u het IBR-vrij certificaat.

  Aanmelden voor IBR Tankmelk Onverdacht

  Voor beide routes naar IBR-vrij is het belangrijk dat alle runderen die u aanvoert van niet IBR-vrije bedrijven op IBR-antistoffen worden onderzocht.

• Hoe ga ik te werk als ik runderen wil importeren?

  Import met betrekking tot IBR wordt per geval op basis van de aangeleverde officiële import/export-documenten beoordeeld door de DGA (Diergezondheidsadministratie) van GD.

  In ieder geval dient er een kopie naar GD gestuurd te worden van de Gezondheidsverklaring land van herkomst.
   
  Adres:
  GD
  T.a.v. afdeling DGA Herkauwers
  Postbus 9
  7400 AA DEVENTER

• Wat doe ik om mijn bedrijf IBR-vrij te houden?

  Een onder alle omstandigheden consequent beleid met betrekking tot de bedrijfshygiëne is het belangrijkste instrument om insleep van de IBR te voorkomen. Voorkom contact met rundvee dat niet IBR-vrij is, laat bezoekers gebruikmaken van uw bedrijfskleding en -laarzen en vraag dienstverleners die in de stal moeten zijn om gereinigde en ontsmette materialen te gebruiken.

• Hoeveel soorten IBR zijn er?

  IBR is vaak een verzamelnaam voor de volgende vier ‘soorten’ IBR:

  1. IBR (Infectieuze bovine rhinotracheïtis): dit is een infectie aan de slijmvliezen van oog- neus-, keel- en luchtpijp. De dieren zijn ziek: ze hebben koorts, kunnen oog- en neusuitvloeiing hebben en hoesten soms.
  2. IPV (infectieuze pustulaire vulvovaginitis): ontsteking van het schedeslijmvlies, soms gepaard met pusachtige uitvloeiing.
  3. IBP (infectieuze  balanophostitis): ontsteking van het slijmvlies van de penis.
  4. Subklinisch: geen ziekteverschijnselen, maar wel vorming van afweerstoffen tegen IBR.

• Wat zeggen antistoffen in de tankmelk nou precies?

  Als tankmelkonderzoek antistoffen tegen IBR aantoont betekent dat dat er één of meer melkgevende dieren zijn met antistoffen tegen IBR. Er is dus een infectie rondgegaan op het bedrijf of er zijn dieren aangevoerd met antistoffen. Deze dieren dragen het virus levenslang bij zich. Ze kunnen het IBR-virus weer uitscheiden, als gevolg van bepaalde stressfactoren, en zo andere dieren besmetten.

  Andersom: wanneer onderzoek geen antistoffen tegen IBR in de tankmelk aantoont betekent dat dat er geen tot ongeveer 10 procent van de melkgevende dieren antistoffen tegen IBR heeft. De meeste melkgevende dieren zijn dan dus IBR-vrij. De gebruikte testmethode kan de antistoffen die ontstaan na een IBR-enting met een markervaccin niet ‘zien’.