11-9-2023:
Sinds een aantal jaren monitoren we in Nederland op aanwezigheid van het westnijlvirus (WNV). Dit is een meldingsplichtig virus dat vooral circuleert tussen muggen en vogels, maar ook mensen en paarden kan besmetten. Alleen muggen dragen het virus over, zoogdieren kunnen elkaar onderling niet besmetten. Het virus kan tot neurologische verschijnselen leiden.
Vanaf 2021 valt ook de diergroep Paard onder de basismonitoring die GD als wettelijke taak uitvoert. Door klimaatverandering kunnen ziektes van elders op de wereld naar ons toe komen. De Europese Diergezondheidsverordening vereist van lidstaten dat ze deze opkomende ziektes monitoren, westnijlziekte is een voorbeeld daarvan.
Symptomen van westnijlziekte
Zowel de mens als het paard zijn ‘eindgastheer’ voor het WNV en kunnen besmet raken door de steek van een geïnfecteerde mug. Meestal levert dit weinig klachten op, in sommige gevallen ontstaat een soort griep en bij mensen kan in 1 procent van de gevallen hersenvliesontsteking (meningitis) ontstaan. Vooral ouderen zijn kwetsbaar. Bij paarden is het ziekteverloop gemiddeld wat ernstiger, met zo’n 10 procent neurologische gevallen. Uit Hongaars onderzoek blijkt dat ataxie het belangrijkste symptoom van westnijlziekte bij paarden is. Ook algemene zwakte, gedragsveranderingen, verlammingsverschijnselen en spiertrillingen komen relatief vaak voor. Spiertrillingen op de snuit, schouder en flanken zijn typisch.
Alert zijn
In Duitsland en enkele Zuid-Europese landen zijn jaarlijks enkele tientallen gevallen van zieke paarden. In 2022 zijn zo’n 1.000 humane WNV-infecties gerapporteerd in onder meer Italië, Griekenland, Hongarije en Duitsland. Daarnaast waren er meldingen van 87 WNV-uitbraken bij paarden (in Italië, Duitsland en Kroatië) en 284 uitbraken bij vogels. In Nederland is, ondanks de vrij uitgebreide basismonitoring, nog nooit een besmet paard aangetroffen. Wel zijn in 2020 besmette muggen, vogels en mensen gevonden. In 2022 is een besmette blauwe reiger gevonden. In het muggenseizoen, van medio mei tot eind november, is alertheid vereist. WNV heeft voldoende muggen, de juiste vogels en voldoende warmte nodig om een uitbraak te veroorzaken. In geval van neurologische verschijnselen bij paarden kunnen dierenartsen gratis een serologisch monster insturen naar GD om WNV uit te sluiten, dankzij een door de ministeries van LNV en VWS gefinancierd project. Dit is niet alleen belangrijk voor de paarden, maar tijdige signalering helpt ook zoveel mogelijk te voorkomen dat mensen in de omgeving door besmette muggen gestoken worden. Een besmetting moet bij de NVWA gemeld worden, maar omdat het virus niet van paard op paard besmettelijk is, hoeven bedrijven niet te sluiten.
In het Jaarverslag Monitoring gaan veterinair microbioloog Kees van Maanen (GD) en Sabiena Feenstra-Gols, arts infectieziektebestrijding bij de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding van het RIVM, hier verder op in.
Lees de interviews in het Jaarverslag Monitoring