Een kat werd in de praktijk aangeboden met een omschreven stevig bultje in de nek. Daarvan is een DNAB genomen om meer duidelijkheid over het type proliferatie te krijgen. De cytologische beoordeling van het preparaat kende enige uitdagingen.
Er was namelijk dusdanig veel pigment aanwezig dat beoordeling van de cellen en de achtergrond moeilijk was. Er waren duidelijk sterk vergrote, gevacuoliseerde cellen met grove klonten zwart pigment, oftewel melanofagen, hetgeen wijst op een lekkage van melanine uit cellen of een opruimreactie van pigmenthoudende cellen. Daarbij kleinere cellen met dusdanig veel pigment dat een kern niet te onderscheiden was. Deze lagen wel in groepjes, waarbij soms het idee van rangschikking aanwezig was. De cytologische diagnose was dan ook: melanocytaire proliferatie, epitheliale tumor niet geheel uitgesloten gezien de rangschikking van de veldjes.
Trichoblastoom
De dierenarts heeft de laesie vervolgens volledig weggenomen en geheel ingestuurd voor histologische confirmatie. Hieruit bleek de beperking die de cytologie af en toe heeft waardoor een differentiaaldiagnostische uitslag afgegeven wordt: de melanocytaire tumor bleek een sterk gepigmenteerd trichoblastoom te zijn. Deze tumoren zijn goedaardige tumoren van de haarfollikel, die sterk verschillende verschijningsvormen kunnen hebben, waaronder dus een sterke pigmentatie. Deze laesies zijn langzaam groeiend en komen alleen terug als ze onvolledig verwijderd zijn. De ingreep was in dit geval dus curatief.
De differentiaaldiagnostische gedachtengang bij de cytologische uitslagen is erg belangrijk omdat de beoordelend patholoog hiermee weergeeft welke grenzen er zijn aan de betreffende diagnose. In deze casus waren er heel evidente cytologische bevindingen (sterke pigmentatie dus melanocytair), waarmee andere bevindingen niet helemaal stroken (een mogelijke epitheliale opbouw). Een melanoom of een melanocytoom is in beide gevallen zeldzamer in de kat dan in de hond, maar een omschreven opbouw had in een ander geval een melanocytoom kunnen zijn.
Bij twijfel contact met patholoog
Er zijn natuurlijk, en gelukkig, veel laesies waarbij een aspiratiebiopt direct uitsluitsel kan geven. Er zijn ook veel cytologische diagnoses waarbij de DDx duidelijk moet meewegen in het uiteindelijke plan van aanpak. En natuurlijk moet elke cytologische diagnose passen in het klinische beeld en onderzoek zoals door de dierenarts gezien en uitgevoerd. Bij twijfel is het altijd verstandig om even te bellen met de patholoog om eventuele vervolgstappen of de interpretatie van een uitslag te bespreken.
Literatuur:
Tumors in Domestic Animals, 5th Edition, ed. Donald J. Meuten, Wiley Blackwell 2017, p.101-104 en p 125-130.