Lawsonia intracellularis is een kleine staafvormige Gram-negatieve obligaat intracellulaire bacterie en de veroorzaker van Porcine Intestinal Adenomathosis (PIA). Andere namen zijn: Porcine Proliferatieve Enteropathie (PPE), Proliferatieve Hemorragische Enteropathie (PHE), Necrotische Enteritis (NE), Ileïtis en Regionale Enteritis (RE). Infectie geeft verstoring van de normale darmcelontwikkeling waardoor verstoorde opname van nutriënten ontstaat. Lawsonia komt waarschijnlijk op alle Nederlandse varkensbedrijven voor.
Tabel: eigenschappen van Lawsonia
| Percentage meldingen Online Monitor |
5,3 % |
| Seizoensvariatie |
meer in de zomer |
| Percentage diagnoses bij sectie-onderzoek GD |
3,4% |
| Uiterlijk bacterie |
kromme/ rechte staafjes
lengte: 1,5 μm
dikte: 0,3 μm
|
| Voorkeur voor darmgedeelte |
dunne darm |
| Voorkeursplaats darmcellen |
in de cellen |
| Vaccins beschikbaar |
ja |
| Verkregen resistentie tegen antibiotica |
zelden of nooit |
| Gevoeligheid voor ontsmettingsmiddelen |
o.a. quaternair ammonium |
| Overleven in mest |
2 weken (5-15 graden Celsius |
| Zijn SPF-bedrijven vrij van Lawsonia? |
Nee |
Direct naar:
Pathogenese
Voorkeursplaats van de bacterie zijn de cryptcellen in het ileum. De incubatietijd is 5 dagen, uitscheiding begint vanaf 7 dagen na een (experimentele) besmetting.
Pathologische darmafwijkingen zitten vooral in het tweede deel van de dunne darm.
De pathogeniteit / virulentie is afhankelijk van
- antigene belasting (aantal bacteriën)
- omstandigheden in de darm (co-pathogeniteit)
De exacte relatie tussen voeding en Lawsonia is onduidelijk, maar een grote verandering in het gebruik van grondstoffen kan aanleiding zijn voor een (klinische) uitbraak.
Terug naar het begin van dit artikel
Acute haemorrhagische vorm
- Vooral bij varkens van 5 tot 8 maanden, soms met acute sterfte.
- Donkere tot zwarte mest, soms met bloed vermengd.
- Bleekheid.
Chronische vorm (PE)
- Vaak in aansluiting op een acute uitbraak.
- Beeld van ongelijke, bleke varkens en geleidelijke vermagering.
- Sectie: chronische verdikking van het laatste deel van de dunne darm.
Afweerstoffen: ELISA. Test met matige sensitiviteit en specificiteit.
Antigeendetectie: kwantitatieve PCR.
De uitslag vermeldt het aantal KVE (kolonie vormende eenheid) per gram mest. De verdeling van het aantal bacteriën per gram is te zien in figuur 1. Meer dan 106 KVE gaat vaak gepaard met klinische klachten.
Figuur 1
Acute vorm
Pathologie: vaak bloedingen in de tweede helft van de dunne darm, met name het ileum.
Histologie: microabcesjes met bacteriën in de darmcellen (Warthin-Starry kleuring).
Chronische vorm
Vaak typische verdikte ileumwand, ook bij slachthuisinventarisatie waarneembaar.
Beoordeling (ook histologisch) van het ileum.
Terug naar het begin van dit artikel
Insleep via besmet fokmateriaal.
Verspreiding via mest. Lawsonia kan twee weken overleven in mest.
Terug naar het begin van dit artikel
Behandeling van acute ziektegevallen met antibiotica.
Eradicatie is tot nu toe geen succes.
Hygiënemaatregelen en vaccinatie.
Vaccinatie is een serieuze optie. Naast een oraal vaccin, is er ook een parenteraal vaccin beschikbaar.
Terug naar het begin van dit artikel