16-5-2023:
We zien vaak vermelding van hersenverschijnselen bij inzendingen van varkens voor sectie. Voorbeelden van dergelijke symptomen zijn zwakte, stupor, blindheid, ataxie en convulsies. De klinische diagnostiek kan lastig zijn, pathologisch onderzoek via sectie aangevuld met bijvoorbeeld histopathologie en bacteriologie biedt dan uitkomst. We noemen hier een aantal aandoeningen die relevant kunnen zijn bij hersenverschijnselen.
Neonatale dieren kunnen hypoglycemisch worden door onvoldoende voeding, omdat de gluconeogenese nog tekortschiet. Dit kan leiden tot convulsies en coma. Bij sectie letten we op vullingsgraad van het maagdarmkanaal en de kleur van de lever. Bij oedeemziekte/’slingerziekte’ veroorzaakt door Shigatoxine-producerende E. coli (STEC), komen bacteriële toxinen vrij die bloedvaten beschadigen, onder andere in het cerebellum. Het oedeem kan macroscopisch worden gezien in de oogleden, subcutis, maagwand en het mesocolon en microscopisch vooral rond bloedvaatjes in de hersenen. Zoutvergiftiging of watergebrek kan hersenverschijnselen veroorzaken, microscopisch zien we soms necrose van neuronen, en infiltraties met eosinofiele granulocyten in de hersenvliezen.
Meningitis kan veroorzaakt worden door bacteriën, zoals Streptococcus suis of Glaesserella parasuis (ziekte van Glässer). Streptococcus suis is een veelvoorkomende
bacterie en potentieel zoönotisch. Listeriose is een ziekte waaraan gedacht kan worden bij varkens met vrije uitloop, maar komt vooral voor bij herkauwers. Verder
is natuurlijk trauma een mogelijke oorzaak van hersenschade. Ten slotte dienen we te beseffen dat er meldingsplichtige ziekten zijn die zich kunnen uiten in hersenverschijnselen.
Het klassieke varkenspestvirus (KVP) kan de aanleg van onder andere het cerebellum verstoren en congenitale tremor veroorzaken, met name na infectie rond dag 30 van de dracht. Verder noemen we Afrikaanse varkenspest (AVP), de ziekte van Aujeszky (pseudorabiës), rabiës en de ziekte van Teschen. Elk bij GD aangeboden varken wordt onderzocht op KVP en AVP. Let wel, klinische verdachte dieren/verdenkingen van meldingsplichtige ziekten dienen te worden gemeld bij de NVWA en niet ingezonden te worden naar GD.
dr. Sjoerd Klarenbeek, veterinair patholoog