Via het Veekijkernieuws houden wij u elk kwartaal op de hoogte van nieuws uit de monitoring van diergezondheid bij pluimvee. In deze editie:
NCD is een virale respiratoire aandoening bij pluimvee. Alle NCD-virussen vallen onder degroep van het aviaire paramyxovirus serotype 1 (APMV-1). Het serotype 1 is op basis van de kwaadaardigheid van het virus ‘asymptomatisch enteric’, ‘lentogeen’, ‘mesogeen’ of ‘velogeen’. Lentogene APMV-1-virussen leiden in het algemeen niet of tot beperkte ziekteverschijnselen, wat hen geschikt maakt voor toepassing als vaccinstammen. Deze (veld)virussen vormen debasis van de in de wereld beschikbare levende NCD-vaccins. In het verplichte bloedonderzoek voor vleeskuikens worden incidenteel hoge titerwaarden aangetroffen. In een standaard HAR-onderzoek wordt de aanwezigheid van titer 1 tot en met7 vastgesteld. De titers van 7 kunnen echter ook een hogere waarde bezitten; om dit vast te stellen moeten de monsters worden ‘doorgetitreerd’. Er is een beperkte analyse uitgevoerd van de NCD-resultaten van bedrijven die de afgelopen 2,5 jaar bloedmonsters van vleeskuikens hebben aangeleverd waarbij meer dan 70 procent van de ingezonden bloedmonsters (per inzending) een titer van 7 of hoger had.
Resultaten analyse
Er waren 28 bedrijven met één inzending waarbij meer dan 70 procent van de individueletiters een HAR-waarde van 7 of hoger had, en zes bedrijven met twee inzendingen, één bedrijf met drie inzendingen en één bedrijf met zes inzendingen waarvoor dit gold. De bedrijven met één of meer doortitraties zijn onder begeleiding van dertien verschillende dierenartspraktijken. Er lijkt geen dierenartspraktijkeffect ten grondslag te liggen aan de bedrijven met een doortitratie. Gekeken is naar de postcodeverdeling van de bedrijven waarvan bloed van vleeskuikens is doorgetitreerd in de NCD-HAR-test. Gebaseerd op de eerste twee cijfers van het postcodegebied zijn de bedrijven gelegen in 21 postcodegebieden. Er lijkt geen regio in Nederland te zijn waar het AMPV-1-virus aanwezig is dat gedurende langere tijd hoge titers veroorzaakt binnen deze regio.
Conclusie
Er is een aantal bedrijven waar gedurende langere tijd bij meerdere koppels duidelijk hoge NCD-titers aanwezig zijn, waarbij een entschema is gebruikt dat niet afwijkt van het schema dat bij andere koppels in Nederland wordt toegepast. De aanwezigheid van hogere titers dan op basis van een standaard vaccinatieschema mag worden verwacht, is in principe geen aanleiding tot het uitspreken van een verdenking op de aanwezigheid van NCD-virus (ICPI>0,7). De introductie van lentogene APMV-1-stammen (vaccin- of veldstammen) binnen een dergelijk koppel kan de oorzaak zijn van de aanwezigheid van deze hogere titers.
Een testplaat, met daarin het bezinksel dat te zien is na het uitvoeren van de HAR-test. Wanneer er geen of onvoldoende afweerstoffen in de verdunning zaten, zijn de rode bloedcellen aan elkaar geklonterd.
Vanaf 2016 wordt de nieuwe Gumborostam (98,1% homologie met DV86) aangetoond en lijkt de klassieke veldstam niet meer voor te komen. De nieuwe Gumborostam wordt bij vleeskuikens geassocieerd met slecht presterende koppels en klachten zoals natte stallen, verminderde groei, verhoogde sterfte en verminderde technische resultaten. Mogelijk heeft dit te maken met een bepaalde mate van immuunsuppressie. De genoemde verschijnselen komen overeen met de resultaten van de pathogeniteitsstudie die GD uitvoerde in het kader van het praktijkonderzoek in 2019. Hier werd een forse en blijvende schade aan de bursa’s gevonden, zonder duidelijke klinische verschijnselen bij de vleeskuikens.
Praktijkonderzoek 2020
In het praktijkonderzoek van 2020 wordt gekeken naar de doorbraaktiter van de nieuwe veldstam. Er wordt frequent gemeld dat de nieuwe Gumborostam zorgt voor recidiverende problemen (geen typisch beeld van Gumboro maar tegenvallende technische resultaten) op meerdere bedrijven ondanks de aangepaste Gumboro-vaccinaties met sterkere entstof en vaccinatie op basis van bloedonderzoek. Dit roept op die bedrijven twijfels op over de werkzaamheid van de vaccinaties. Omdat de Gumboro-infectie zelf weinig of geen kliniek opwekt is het onduidelijk wanneer de infectie nu optreedt: al vóór de vaccinatie, erg vroeg na de vaccinatie of toch daarna. Deze informatie is van wezenlijk belang om snel meer inzicht te kunnen krijgen over de maatregelen die nodig zijn om schade door deze Gumborostam te kunnen voorkomen.
Monitoringspilot 2020
In augustus is GD gestart met een kleine monitoringspilot. Bij bedrijven die terugkerende problemen ervaren door de nieuwe Gumborostam, wordt bij een geïnfecteerd koppel retrospectief onderzocht wanneer de infectie is begonnen, bij welke hoeveelheid maternale antilichamen dit plaatsvond en wanneer die infectie optreedt ten opzichte van de toegepaste vaccinaties. Met de combinatie van bloedonderzoek op maternale antilichamen en PCR onderzoek op aanwezigheid van virus zal meer duidelijkheid worden verkregen over de mogelijkheid van het virus om onder veldomstandigheden dieren te kunnen infecteren en welke maatregelen (intensiteit schoonmaak en desinfectie, vaccinkeuze, vaccinatiemomenten, hoogte benodigde maternale afweerstoffen) nodig zijn om de schade te voorkomen.
Figuur 1. Fylogenetische boom van door GD aangetoonde Gumboro-veld- en vaccinstammen inclusief aangetoonde DV86-stammen bij Nederlandse bedrijven in de periode 2014 t/m juni 2020 (gekleurde bolletjes). In de rode cirkel voornamelijk de vastgestelde 98,1% homologie DV86-stammen (Bron: GD)
Diergezondheid Pluimvee in Nederland, tweede kwartaal 2020
De diergezondheidsbarometer geeft in één oogopslag de stand van zaken weer rondom de situatie in Nederland. Het geeft een beknopt overzicht van de waarnemingen uit de Diergezondheidsmonitoring Pluimvee in het tweede kwartaal van 2020. Zie de tabel in de pdf-versie van het Veekijkernieuws.