Veelgestelde vragen over salmonella-onderzoek

• Wat houdt de monstername met slofjes in?

  De monstername met slofjes is een eenvoudig uit te voeren methode waarmee vastgesteld kan worden of de varkens in de bemonsterde hokken salmonellabacteriën uitscheiden en of er salmonellabacteriën op de bemonsterde plekken aanwezig zijn.

• Waarom zou ik monsters met slofjes nemen?

  Door met slofjes monsters te nemen op verschillende locaties en bij verschillende leeftijdsgroepen binnen een bedrijf, kan vastgesteld worden waar op het bedrijf de bacterie zich bevindt en welke leeftijdsgroepen salmonella uitscheiden. Op die manier kan, eventueel in combinatie met serologisch onderzoek, 
  een beeld gevormd worden van het verloop van de salmonella-infectie op een bedrijf. De risicomomenten kunnen op die manier in kaart gebracht worden, waarna een bedrijfsspecifiek plan van aanpak opgesteld kan worden.
  

   

• Wat zijn de voordelen van de monstername met slofjes?

  Met de slofjesmethode kunt u op een eenvoudige manier grotere groepen dieren in verschillende hokken/afdelingen en de omgeving bemonsteren. In tegenstelling tot individuele mestmonsters of mengmestmonsters, geeft deze methode inzicht in eventuele salmonella-uitscheiding over een langere tijd (een langertermijnbeeld). Omdat salmonella intermitterend (dat wil zeggen: niet continu) wordt uitgescheiden, is bij toepassing van de slofjesmethode de kans op het aantonen van salmonella groter. 

  Bij serologisch onderzoek worden antilichamen in bloed aangetoond, terwijl in monsters genomen met slofjes salmonellabacteriën aangetoond worden. Daardoor is het mogelijk om te achterhalen waar op het bedrijf de bacterie zich bevindt en welke leeftijdsgroepen salmonella uitscheiden. Op die manier kunt u, eventueel in combinatie met serologisch onderzoek, een beeld vormen van het verloop van de salmonella-infectie op het bedrijf. Op die manier kunt u de risicomomenten in kaart brengen, waarna het mogelijk is om een bedrijfsspecifiek plan van aanpak op te stellen.

   

• Waarom nemen we geen 'gewoon' mestmonster?

  Na een infectie met salmonella ontstaan er vaak (drager)dieren die de bacteriën in (de lymfeknopen van) de darmen bij zich dragen. Deze dragerdieren scheiden de bacteriën niet continu uit. Salmonella heeft een zogenaamd intermitterend uitscheidingspatroon. Daardoor is het mogelijk dat we van een besmet, positief dier een negatief mestmonster aantreffen. 

  Met de slofjes hebben we een grotere kans om salmonellabacteriën aan te treffen; er worden zo grotere groepen dieren bemonsterd en ze geven een langertermijnbeeld. 

   

• Waarop worden de monsters getest?

  De monsters worden getest op de aanwezigheid van salmonella. Dit gebeurt door bacteriologisch onderzoek, waarbij in een aantal verschillende stappen de salmonellabacteriën geïsoleerd worden. De eerste stap is ophoping, waarbij de kleine hoeveelheid salmonellabacteriën die eventueel aanwezig zijn in een monster zich vermenigvuldigen, zodat ze aantoonbaar zijn in de volgende stappen. Als er salmonella aanwezig is in het monster, kan deze op aanvraag ook getypeerd worden. 

• Hoe vaak komt salmonella voor op varkensbedrijven?

  Salmonella-infecties komen op vrijwel alle varkensbedrijven voor, er zijn geen officiële salmonella-vrije bedrijven. Wel kan de infectiedruk per bedrijf verschillen.

• Wat is het risico van salmonella?

  Salmonella-infecties bij varkens verlopen meestal subklinisch, zonder verschijnselen, waarbij er dragerdieren ontstaan. Klinische uitbraken met waterdunne, gele diarree en uitval worden af en toe gezien. Voor het varken zelf zijn de risico’s dus over het algemeen gering.

  Het grootste risico van salmonella-infecties op een varkensbedrijf, is het risico voor de volksgezondheid. Mensen kunnen ernstig ziek worden van het eten van salmonella besmette producten zoals varkensvlees, kip, eieren of groenten.

  Varkens die besmet zijn met salmonella zullen de bacteriën met name uitscheiden in stresssituaties. Transport naar het slachthuis is een voorbeeld van een degelijke stresssituatie, waardoor dieren vlak voor het slachten salmonella kunnen gaan uitscheiden. Dit verhoogt het risico op besmetting van karkassen en vlees en vormt zo een potentieel gevaar voor de volksgezondheid.

   

• Welke monsters moet ik (samen met mijn dierenarts) nemen?

  Alle varkensbedrijven zijn anders, bespreek dus samen met uw dierenarts welke monsters u de gewenste informatie opleveren. 
  U kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om het standaardprotocol uit de flyer in het monsternamepakket te volgen of om alle aanwezige leeftijdsgroepen te bemonsteren. Ook het bemonsteren van dieren begin batterij, eind batterij, vlak na opleg, halverwege de vleesvarkenperiode en vlak voor slachten, zijn interessante protocollen.

  Daarnaast kan het bemonsteren van aangevoerde gelten en de zeugenstal u extra informatie opleveren. Bovendien geeft het bemonsteren van een lege, schoongemaakte afdeling u informatie over de uitvoering van de reiniging en desinfectie. Het bemonsteren van de centrale gang kan ook waardevol zijn. Dit is tenslotte de gang waarover u zelf en de dieren regelmatig van de ene stal/afdeling naar de andere lopen.

  Klik hier voor een aantal voorbeeldprotocollen.

• Hoe neem ik monsters met slofjes?

  Bij het nemen van monsters met slofjes volgt u het volgende stappenplan:
  1. Bestel bij de GD de gewenste hoeveelheid salmonella-monsternamepakketten (klik hier). Hierin zitten alle benodigde materialen voor een verantwoorde monstername. 
  2. Was uw handen en gebruik handschoenen per monster.
  3. Trek plastic slofjes over uw laars, om te voorkomen dat eventuele mest onder uw laarzen in het monster terechtkomt.
  4. Trek de stoffen slofjes over de plastic slofjes in het te bemonsteren hok.
  5. Loop rond in het te bemonsteren hok/ de te bemonsteren hokken, en loop daarbij goed langs de randen met mest. Loop daarbij niet door de gang, zodat er geen besmetting vanuit/naar de gang optreedt.
  6. Haal de stoffen slofjes van uw laarzen en stop deze in de pot, zonder ze op te vouwen. Draai daarna de pot dicht en zorg voor een goede identificatie op de pot en/of de deksel van de pot. De plastic slofjes en handschoenen kunt u weggooien.
  7. Herhaal deze stappen op alle te bemonsteren locaties. Gebruik per monster aparte handschoenen, plastic slofjes, stoffen slofjes en pot.
  8. Maak de buitenkant van de potten schoon en verpak ze in de zak.
  9. Vul het inzendformulier in, de aan te vragen test is: Salmonellakweek opsporen drager (faeces): 10565 
  10. Doe de zak, samen met het ingevulde inzendformulier, in de doos voor verzending. 

  In onderstaande instructievideo worden de verschillende stappen uitgelegd.

• Hoeveel monsters moet ik insturen?

  Voor de eerste inventarisatie zijn vijf monsters, op strategisch gekozen locaties, voldoende. 
  Uiteraard leveren meer monsters meer informatie op over het verloop van de salmonella-infectie op een bedrijf. 
  

   

• Wanneer kan ik de uitslag verwachten?

  De uitslag van het bacteriologisch onderzoek kunt u na 5 werkdagen verwachten. Wanneer er ook typering wordt aangevraagd, duurt het onderzoek 6 werkdagen. 

• Wat staat er op de uitslag van de monstername met slofjes?

  Op de uitslag vindt u of in de verschillende genomen monsters wel of geen salmonella is aangetoond.

• Welk type salmonella komt er voor op mijn bedrijf?

  Er zijn veel verschillende types salmonella bekend, de belangrijkste voor de varkenshouderij en volksgezondheid is Salmonella Typhimurium. Om te bepalen welk type salmonella op uw bedrijf voorkomt, kunt u de gevonden stammen laten typeren.