18-1-2023: 

Een van de vormen van bloedwateren, Puerperale Haemoglobinurie (PPH), is roodbruinkleurige urine bij verse koeien door intravasale haemolyse, waarbij haemoglobine uitgefilterd wordt door de nieren. Van juni 2019 t/m 2021 werd de Veekijker vaker gebeld over casussen (tot 34 per jaar) dan in de jaren ervoor, echter vervolgens in 2022 (t/m juni) slechts drie maal. Dierenartsen uitten daarbij hun zorg of de zorg van de veehouder over de fosforvoorziening.
Alhoewel dit beeld, dat al meer dan 150 jaar bekend is, steeds geassocieerd is met fosfor (P) -tekort, is de exacte pathogenese niet bekend.
Uit GD-pilotonderzoek bleek dat het steeds ging om multipare koeien (gemiddeld 4e kalfs) binnen drie weken na afkalven met een snelstijgende melkproductie,  vaak met omstandigheden die de voeropname benadelen (zoals hypocalcemie, leververvetting of hittestress). Andere oorzaken van intravasale haemolyse zoals bloedparasieten, planttoxines of sepsis werden niet aangetoond.
Opvallend is dat het P-gehalte in gevoerde rantsoenen regelmatig beduidend lager was dan vooraf berekend. Vooral P in vers gras werd vaak overschat. In droogstandsrantsoenen was het P-gehalte met gemiddeld 2,8g P/kg ds hoger dan de CVB norm (2,0g P/kg ds). Recent onderzoek (Goselink et al., 2019; Wächter et al., 2021) bevestigt het belang van een laag P-gehalte in de droogstand ter preventie van hypocalcemie rond het afkalven en begin lactatie.

Praktisch is het aan te bevelen bij een verse, oudere, snel opstartende koe met plotselinge roodverkleuring van de urine en symptomen van acute anemie, een urinemonster en een EDTA monster te nemen en snel symptomatisch te behandelen (orale P substitutie, evt. bloedtransfusie). Vermijd glucose-infusen, waardoor het serum-P-gehalte snel kan dalen. Controleer de diagnose door urine-onderzoek en bloedonderzoek (rode bloedbeeld en bloedparasieten) en sluit andere oorzaken van haemolyse uit, zoals een tekort of overmaat van sporenelementen zoals koper en selenium en toxines vanuit koolsoorten of andere planten.
Controleer daarnaast het droogstand- en (m.n. start-) lactatierantsoen op fosforvoorziening. Gebruik hiervoor bij voorkeur voeranalyses en geen tabelwaarden en check de balans met het P gehalte in de melk. Hanteer de CVB normen waarbij P in de droogstand relatief laag en bij start lactatie juist hoog moet zijn. Tweede helft lactatie moet er voldoende P gevoerd worden voor aanvullen van de botvoorraad (Elizondo et al., 2012). Voorkom melkziekte en creëer omstandigheden voor maximale voeropname rond afkalven.