13-10-2022: 

Van de voor pathologisch onderzoek binnengekomen zeugen en beren in augustus was 10 procent acuut verbloed door een maagzweer en 60 procent had verschijnselen van hyper- of parakeratose in het pars oesophagea.

De klinische verschijnselen van een ernstige maagzweer bij het levende varken zijn sloomheid, bleekheid, anorexie, blijven liggen, soms tandenknarsen, soms zwarte mest en een verlaagde hematocriet. Bij vleesvarkens kunnen maagzweren een groeiderving van 50 tot 75 gram per dag geven.

Voor een goede interpretatie van de maag tijdens sectie dient de maag te worden geopend via de curvatura major en goed te worden gespoeld met water. Doorgaans zijn de eerste verschijnselen die zichtbaar zijn een hyperkeratose van het pars oesophagea. Dit kan verergeren tot een parakeratose, eventueel met erosies en zo kunnen de dieper gelegen bloedvaten bij de laesies betrokken raken.

Oorzaken nog niet opgehelderd

De precieze oorzaak voor het ontstaan van maagzweren bij varkens is nog steeds niet opgehelderd. Risicofactoren worden wel beschreven, zoals voerovergangen en huisvestingsveranderingen. Factoren uit het rantsoen, zoals de dikte van de maaginhoud, passagesnelheid, partikelgrootte, rantsoenbestanddelen, maal- en voerwijze, regelmaat van voeren en waterverstrekking zijn geassocieerd met het ontstaan van maagwand beschadigingen. Algemene ziektedruk, (hitte)stress en erfelijkheid zijn andere factoren die kunnen leiden tot ontwikkeling van een maagzweer.

Diagnostiek

De aanwezigheid van de Helicobacter pylori-bacterie wordt in de literatuur in verband gebracht met het vóórkomen van maagzweren: waar de relatie bij de mens wel heel duidelijk is, geldt dat voor het varken niet zo duidelijk. Onlangs is een pilotstudie uitgevoerd naar het verband tussen het pepsinogeengehalte in het bloed en de ernst van maagwandbeschadigingen bij vleesvarkens. Hierbij werd geen relatie aangetoond. Daarmee blijkt de diagnostiek aan het levende dier tot op heden vrijwel onmogelijk.

Therapeutisch zijn er niet zo veel mogelijkheden. Vaak wordt aangeraden om ruwvoer te verstrekken en de omstandigheden rond de voeropname te verbeteren. Bij veelvuldig voorkomen van maagzweren is het belangrijk om in overleg met de varkenshouder en voerleverancier het hele management goed tegen het licht te houden en de risicofactoren te evalueren.

 

drs. Bas Engel, dierenarts varken