Ovariumtumoren komen met name voor bij middelbare of oudere dieren, waarbij het teratoom, een zelden voorkomende tumor van stamcellen uit verschillende kiemlagen, ook voor kan komen bij wat jongere honden. Ongeveer de helft (40-50%) van de ovariumtumoren bij honden vindt zijn oorsprong in het oppervlakte epitheel (papillifeer of cysteus adenoom/adenocarcinoom) en is uni- of bilateraal. Een andere veelvoorkomende tumor (50%) is de granulosaceltumor. Dit is een tumor van geslachtshormoonproducerende cellen, welke meestal unilateraal is. De granulosaceltumor is tevens de meest voorkomende ovariumtumor bij de kat.
Van de granulosaceltumoren is 20-50% maligne; deze tumoren kunnen metastaseren naar de sublumbale lymfeknopen, buikorganen en longen. Ze produceren vaak oestrogenen met paraneoplastische effecten als gevolg, zoals een abnormale cyclus, vaginale uitvloeiing of verschijnselen van pyometra/CEH. De meeste ovariumtumoren geven geen klinische klachten en worden per toeval ontdekt. Klachten die kunnen voorkomen zijn ascites, rugpijn en een palpabele massa in het abdomen.
Cytologisch onderzoek
Wanneer kies je voor een dunne naald (aspiratie) biopt (DN(A)B)?
Cytologisch onderzoek van dunne naald (aspiratie) biopten is nauwelijks belastend voor het dier, brengt weinig risico’s met zich mee en kan snel en tegen relatief lage kosten een uitslag geven. Beperkingen van het cytologische onderzoek hangen vooral samen met het afnemen en uitstrijken van het aspiraat.
Randvoorwaarden voor cytologisch onderzoek
Aspiratiebiopten kunnen worden afgenomen met behulp van een dunne naald en spuit waarbij de spuit vooral dient om een aanzuigende onderdruk te creëren. Een andere manier is om alleen een losse naald te gebruiken om het proces te aspireren. Met name kleine processen kunnen op deze wijze gemakkelijk worden geaspireerd. Klik hier voor een instructievideo over het afnemen en uitstrijken van aspiraat.
Onafhankelijk van de gekozen wijze van aspiratie kan er slechts sprake zijn van een succesvol cytologisch onderzoek wanneer de uitstrijkjes van de aspiraties:
- representatief zijn voor het proces;
- van goede kwaliteit zijn;
- een juiste interpretatie van de cytologische bevindingen toelaten.
1. Representativiteit van de aspiratiebiopten
Het is niet altijd gemakkelijk om een representatief aspiraat af te nemen, zelfs al bevindt de naald zich in het proces. Dit kan het geval zijn bij een necrotisch gebied in het proces. Ook kan het zijn dat door de heterogeniteit van tumorcellen, de naald zich in een deel van het proces bevindt waar de tumorcellen minder duidelijke maligne cellulaire eigenschappen vertonen. Soms komt het voor dat het proces zich niet laat aspireren; dit treedt met name op in mesenchymale tumoren waar tumorcellen ingebed kunnen zijn in een rigide matrix.
2. Kwaliteit van de uitstrijkjes
Cruciaal bij het vervaardigen van goede uitstrijkjes is dat de cellen in het uitgestreken aspiraat als monolayer te beoordelen zijn. De uitstrijkjes dienen aan de lucht te worden gedroogd. Essentieel is dat de uitstrijkjes niet in contact kunnen komen met formaline of formalinedampen.
3. Juiste interpretatie van de cytologische bevindingen door de cytoloog/patholoog
De interpretatie van cytologische bevindingen is niet eenvoudig. Met name het gebrek aan specificiteit van de uitslag van het cytologische onderzoek kan leiden tot discrepanties tussen de uitslag van het cytologisch onderzoek en de uitslag van het eventuele histologisch vervolgonderzoek. Soms kan hierdoor de conclusie van een cytologisch onderzoek niet verder gaan dan een differentiaal diagnose of globale indicatie van de aard van het proces.
Uitstrijkjes inzenden voor cytologisch onderzoek naar GD
Om de kans op een representatieve celopbrengst en een sensitieve, specifieke cytologische diagnose zo groot mogelijk te maken, is het van groot belang om representatief aspiraat af te nemen op de manier zoals hierboven is aangegeven.
Kwalitatief goede biopten vormen de basis voor een juiste diagnostiek. GD heeft daarom, in samenwerking met het Dierenziekenhuis Zeeuws-Vlaanderen, een korte instructievideo over het nemen van dunne naald (aspiratie) biopten gemaakt. Deze kunt u
hier terugvinden.Terug naar het begin van dit artikel