14-12-2020:
De laatste tijd vragen dierenartsen GD vaker om een tankmelktest op schmallenbergvirus (SBV). Daarom introduceren we de Schmallenbergvirus antistoffen ELISA in tankmelk; een eenvoudige en goedkope bedrijfsscreening naar antistoffen op koppelniveau.
SBV wordt via knutten (culicoides) verspreid. De schade wordt voornamelijk veroorzaakt na een infectie bij vroeg- en mid-drachtige naïeve dieren. Het gaat daarbij vooral om opbrekers, abortus, doodgeboorte en misvormde kalveren met een gecompliceerd geboorteverloop. Andere verschijnselen bij runderen zijn koorts, diarree en geringe tot ernstige melkproductiedaling. Er is geen therapie en op dit moment in Nederland geen geregistreerd vaccin.
Dieren met antistoffen tegen SBV zijn ten minste meerdere jaren en mogelijk levenslang beschermd tegen SBV. Preventie is vooral gericht op het beschermen van naïeve dieren tegen knutten in de eerste vijf maanden van de dracht. Weidegang van deze categorie dieren (vaak jongvee) is daarom een belangrijke risicofactor.
Prevalentie bijna verdrievoudigd in twee jaar
SBV is in Nederland voor het eerst in 2011 aangetoond bij runderen en schapen. Na de snelle verspreiding in 2011 over Centraal Europa werd het endemisch en recirculeert het circa elke twee, drie jaar (Wernike & Beer, 2020). In 2015 was de bedrijfsprevalentie bij melkvee 6 procent en bij zoogkoeien 13 procent. In 2017 bleek dit bijna verdrievoudigd (18 procent melkvee, 43 procent zoogkoebedrijven).
In 2018 was in België één van zestig geaborteerde vruchten met SBV verschijnselen SBV-PCR-positief, terwijl twintig van honderdzestig positief testten in 2019 (bron DGZ abortusprotocol 2019). Ook GD toonde in 2018 bij één kalf op sectie een SBV-infectie aan. Deze aantallen zijn echter niet zonder meer vergelijkbaar. Vanwege het (gefinancierde) abortusprotocol in België wordt daar een veelvoud aan foetussen ter sectie aangeboden en op SBV getest.
Besmettingsgraad meten op koppelniveau
Inzicht in de besmettingsgraad op koppelniveau krijgt u via de semi-kwantitatieve tankmelk SBV-antistoffen-ELISA van GD. De test geeft aan of en in welke mate een melkveekoppel antistoffen tegen SBV heeft. Antistoffen zijn vanaf acht dagen na infectie aantoonbaar en de testuitslag kent vier categorieën: Geen antistoffen aangetoond (<15 procent seropositieve melkleverende dieren in een koppel); Weinig antistoffen aangetoond (15-30 procent); Veel antistoffen aangetoond (30-50 procent); Zeer veel antistoffen aangetoond (>50 procent). Vanwege variatie in melkproductie en concentratie antistoffen per koe kunnen de percentages wat afwijken van het exacte percentage positieve dieren.
Herhaaldelijk testen geeft een globale indicatie van een toe- of afname van de besmettingsgraad. Met die informatie kunt u veehouders adviseren op het gebied van preventieve maatregelen op managementniveau