De adviezen van het Platform Hittestress die hier zijn weergegeven vormen een toolbox waaruit u een keuze kunt maken. Betrek uw adviseurs bij het maken van een keuze uit de geboden adviezen en de uitwerking daarvan op uw bedrijf. Verschillen tussen rassen, staltypen, productieniveau en (weers)omstandigheden ter plaatse moeten hierbij in ogenschouw worden genomen. De adviezen kennen een opbouw; De adviezen in de categorie 'geen hittestress' zijn altijd van toepassing, bij toename van de THI zijn de andere adviezen aanvullend van toepassing.
Bekijk hieronder de adviezen en achtergrond informatie per mate van hittestress. De hittestresscheck kent de volgende categorieën. Deze zijn herkenbaar aan de volgende kleuren.
 Geen stress |
 Lichte stress |
 Licht tot matig |
 Matig tot zwaar |
 Zeer hoog |
Nog geen hittestress (THI <68) Welke voorbereidingen kunt u treffen?
Adviezen en achtergrond informatie
- Controleer de hoeveelheid waterbakken
Voor (hoog)productieve dieren is de watervoorziening, zeker ook op warme dagen, cruciaal. Bij warm weer raken koeien een deel van hun warmte kwijt via de ademhaling, daarbij verliezen ze ook veel vocht. Het is erg belangrijk dat alle dieren toegang hebben tot vers water en dat daarbijzo min mogelijk competitie ontstaat. Ranglagere dieren zullen anders te weinig toegang hebben tot drinkwater. Advies: Bak: 7 cm per koe, sneldrinker: 15 koeien per sneldrinker
(Bron: koekompas) - Maak de waterbakken twee of drie keer per week schoon
Groei van algen en bacteriën is nadelig voor de smakelijkheid en de diergezondheid. - Zorg voor drinkwatervoorziening in de wei, zijnde niet de de sloot, waaruit 10% van de dieren kan tegelijk drinken
Ook hier is het voorkomen van concurrentie van belang. Slootwater is risicovol voor de verspreiding van o.a. Salmonella. - Overleg in mei met voervoorlichter en dierenarts over (rantsoens)maatregelen die u kunt nemen als hittestress wordt verwacht
- Bestel op tijd buffers, mineralen en bijproducten
Overleg met uw adviseurs over benodigdheden en hoeveelheden. - Isolatie van het dak van de stal, blindeer ramen en lichtplaten. Bij stallen zonder isolatie: sprinklers op het dak
Isolatie van het dak helpt om de temperatuur in de stal enkele graden lager te houden. Ook beregening van het dak heeft dit effect.
(Bronnen: Fuquay et al., 1979; reviewed by Fournel et al., 2017), (Menconi & Grohmann, 2014), Sprinklers: (Fuquay et al., 1979)(Wu et al., 2016))
Om directe instraling te voorkomen kan worden gekozen voor speciale lichtplaten, maar ook blinderen van ramen met behulp van latex of aluminiumfolie is een optie. - Investeer in ventilatoren met als prioriteiten: wachtruimte, droge koeien, boven de ligboxen bij de melkkoeien. Vraag daarbij om advies.
Ventilatoren zijn er in vele soorten en maten. Vraag om advies voor uw situatie. Het is handig om ventilatoren aan te schaffen en te installeren in koelere periodes. Bronnen geven aan dat de prioriteit zou moeten liggen bij de wachtruimte, de droge koeien en boven de ligboxen bij de melkkoeien. - Installatie een sprinklersysteem dat de koeien nat maakt: bij het voerhek, in de wachtruimte en/of bij de uitloop van de robot
Onderzoek geeft aan dat koelen van de koeien, zeker in klimaten met een hogere luchtvochtigheid, effectiever is dan koelen van de lucht. Het natmaken van de koeien zorgt ervoor dat, bij het verdampen van het vocht vanaf hun huid, warmteverlies optreedt. Om verdamping te kunnen laten optreden moet de huid dus de gelegenheid krijgen om te drogen, sprinklers worden daarom afwisselend enkele minuten aan- en uitgeschakeld of op een zodanige plaats opgehangen dat dieren er kortdurend mee in contact komen (in-/uitloop van wachtruimte of melkstal, uitloop van de robot).
(Bron: Armstrong, 1994)(Avendano-Reyes, 2012; Frazzi et al., 2000)) - Bestel benodigde medicatie: o.a. mastitisinjectoren, pijnstilling, drench- en herkauwpoeders
Veel voorkomende aandoeningen bij warm weer zijn mastitis, pensverzuring en kalfziekte. Het is verstandig om aan de hand van uw BBP te zorgen voor voldoende voorraad van benodigde diergeneesmiddelen.
Lichte hittestress (THI 68 t/m 75) Welke maatregelen kunt u treffen?
Adviezen en achtergrond informatie
- Verstrek melk-drinkende kalveren tussen de voerbeurten door onbeperkt water
Melk drinkende kalveren hebben op warmere dagen een grotere waterbehoefte dan wordt gedekt door de melkvoeding. Het is dan ook verstandig om de kalveren tussen de melkvoedingen door onbeperkt, schoon drinkwater te geven. - Maak de waterbakken vaker (vijf tot zeven keer per week) schoon
Bij warm weer groeien algen en bacteriën sneller, bovendien drinken de dieren meer waardoor de schade potentieel groter is als de waterkwaliteit de wensen overlaat. - Geef dieren de keuze of ze binnen of buiten willen liggen: laat de deur en de draad open
- Voer melkkoeien twee maal per dag vers. Voor droge koeien en jongvee is het advies om een of twee maal per dag vers te voeren. Voer liefst 's morgens vroeg en 's avonds wat later. Pas de hoeveelheid aan aan de teruglopende voeropname. Voorkom broei!
Tijdens warme perioden is het voer, zowel in de kuil als aan het voerhek gevoeliger voor broei. Dat gaat ten koste van de smakelijkheid en dus van de ruwvoeropname. Door vaker vers te voeren, wordt hen altijd een smakelijk rantsoen aangeboden, blijven ze actiever en vreten ze meer. Bovendien is de voeropname constanter waardoor ook de pens-pH constanter blijft.
(Bronnen: Soto-Navarro et al., 2000, Ominski et al., 2002) - Toevoegen van K, Na, antioxidanten (vit A, E, Se, Cu, Zn, Gisten)
Diverse onderzoeken laten zien dat toevoeging van extra vitamines, mineralen en buffers toegevoegde waarde kunnen hebben voor de diergezondheid. Het is verstandig om met uw adviseurs een plan te maken voor uw bedrijf, waarin de rest van uw rantsoen wordt meegewogen. - Toevoegen van vitamines, mineralen en buffers aan het rantsoen in overleg met uw adviseurs
Diverse onderzoeken laten zien dat toevoeging van extra vitamines, mineralen en buffers toegevoegde waarde kunnen hebben voor de diergezondheid. Het is verstandig om met uw adviseurs een plan te maken voor uw bedrijf, waarin de rest van uw rantsoen wordt meegewogen. - Ventilatie op basis van de THI
- Besteed extra aandacht aan boxhygiëne
Bij warm weer, zeker als het ook vochtig is, verdient de boxhygiëne extra aandacht om mastitis te voorkomen. - Intensiever vliegenbestrijding
Bij warm weer zijn vliegen actiever. Dit geeft niet alleen irritatie voor de dieren, maar vergroot ook de kans op overdracht van ziekteverwekkers (bijvoorbeeld bij mastitis).
Licht tot matige hittestress (THI 76 t/m 85) Belangrijke extra maatregelen
Adviezen en extra informatie
- Verhoog de energiedichtheid van het rantsoen: toevoegen van vetzuren
Het is verstandig om rantsoenen voor zowel melkkoeien als droge koeien voor dagen met matige/ernstige hittestress door te spreken met uw adviseurs. Hierbij is het van belang oog te hebben voor zowel de korte als de lange termijn gevolgen van hittestress. Focus op opname van goed, vers en smakelijk ruwvoer en op de gezondheid van het hele maagdarmkanaal. Pensverzuring en dikke darm verzuring zijn belangrijke risicofactoren voor de diergezondheid op langere termijn. - Verhoog het aandeel bestendig eiwit, verlaag het aandeel onbestendig eiwit
- Verhoog het KAV.Koeling koeien: wachtruimte, robot, voerhek. Frequentie 0,5 min aan, 4,5 min uit
- Rantsoen droge koeien: verhoog energie- en eiwitdichtheid, Ca-binders uit het rantsoen halen
- Ventilatie en koeling droge koeien maximaal
- Siëstabeweiding: op het heetst van de dag de dieren binnen halen
- Besteed extra aandacht aan biestmanagement: veel, vlug en vaak
Doordat hoogdrachtige droge koeien minder voer opnemen bij warm weer, komt de eiwitvoorziening onder druk te staan. Dit heeft gevolgen voor de ontwikkeling van het kalf in de baarmoeder, maar ook voor de kwaliteit en de hoeveelheid biest die de koe produceert. Bij warmte is het daarom extra van belang om kalveren zo kort mogelijk na de geboorte te voorzien van voldoende, verse biest van een goede kwaliteit. Bewaaromstandigheden van biest zijn van grote invloed op de kwaliteit er van; bewaar biest daarom altijd, maar zeker bij warm weer, in de koelkast.
(Bronnen: Coleman et al., 1996; Lammers et al., 1996; Peña et al., 2016) - Zorg voor schaduw bij kalveren in iglo's
Het kan in kalveriglo's die in de zon staan heel erg warm worden.
Matig tot zware hittestress (THI 86 t/m 95) Belangrijke extra maatregelen
Adviezen en achtergrond informatie
- Laat de dieren zoveel mogelijk met rust: geen behandelingen, geen transport, niet vaccineren etc.
- 's avonds en nachts beweiden
- Zorg voor extra ventilatie/schaduw bij kalveren in iglo's
THI-tabel & adviezen in handige pdf
Download de pdf met THI-tabel, praktische adviezen én achtergrondinformatie om hittestress bij melkkoeien te voorkomen. Print hem uit en hang hem op. Zo weet je direct wat te doen bij hitte.
Download hier
Meer over hittestress bij melkkoeien
Bekijk hier de adviezen van GD over hittestress bij melkkoeien.
Lees verder
Wekelijkse voorspelling in je mail?
Ontvang iedere week gratis onze hittestress voorspelling direct in je mailbox. Dit geeft je de kans om vroegtijdig actie te ondernemen en hittestress te voorkomen.
Lees verder