Verschijnselen bij het rund
Een infectie met de L. Hardjo-bacterie kan zich uiten in een plotselinge daling van de melkproductie, een verhoogd celgetal en afwijkende melk in één of meerdere kwartieren (ingedikt yoghurtachtig of vlokjes). Daarnaast bestaat er een vorm waarbij abortus optreedt. Een infectie zal vaak zonder symptomen verlopen.
Direct naar:
Oorzaak
Leptospirose wordt veroorzaakt door de bacterie Leptospira Hardjo (L. Hardjo). De L. Hardjo-bacterie dringt actief het lichaam binnen via intacte slijmvliezen van oog en neus, de baarmoeder, beschadigde huid of door opname via de mond van met L. Hardjo besmette druppeltjes urine. De infectie wordt overgebracht via direct contact met besmette urine, of door water of voer dat urine van geïnfecteerde dieren bevat en sperma van geïnfecteerde (pinken)stieren. De uitscheiding van de bacterie begint vijf tot tien dagen na de infectie. Besmette dieren kunnen lange tijd de L.Hardjo bacterie blijven uitscheiden via de urine (soms meer dan een jaar). Zij vormen de besmettingsbron voor gevoelige dieren in de koppel en voor de mens.
Besmettingsroute
Binnen een bedrijf verspreidt de infectie zich vooral door het opsnuiven van urine bij dieren die aan een (tochtige) koe snuffelen. Daarnaast spelen met urine verontreinigde waterbakken en besmette (pinken)stieren een rol.
Net als bij veel ander infectieziekten is de belangrijkste oorzaak van (her)besmetting op een bedrijf het contact met besmette dieren van een ander bedrijf. Hierbij zijn aankoop, inscharen en uitscharen belangrijke insleepfactoren. Daarnaast spelen infectie via besmet sperma en het drinken van besmet oppervlaktewater een rol.
Schade
Schade treedt op door productiedaling bij zieke dieren en door verwerpen.
Gevolgen voor de mens
Het risico bestaat dat het rund leptospirose via de urine overdraagt op de mens (bijvoorbeeld door urine op wondjes, inademen van urinedamp (denk aan reinigen met een hogedrukspuit). De ziekte wordt bij de mens melkerskoorts genoemd. Melkerskoorts geeft bij de mens vrij algemene ziekteverschijnselen, die nog het meest lijken op griep. De symptomen van melkerskoorts zijn onder andere plotseling opzettende (doorgaans hevige) hoofdpijn, koorts, spier- en gewrichtspijnen, overgevoeligheid voor licht, misselijkheid en braken. Soms worden lever- en nierstoornissen (zoals geelzucht) geconstateerd. Tenzij in een vroeg stadium antibiotica worden toegediend, verloopt het herstel van melkerskoorts bij mensen traag (half tot één jaar). Melkerskoorts bij de mens is aangifteplichtig.
Kijk hier voor meer informatie over zoönosen.
Terug naar het begin van dit artikel
Besmette dieren afvoeren
Als op een melkveebedrijf de infectie aanwezig is, vallen deze bedrijven onder de voorgeschreven aanpak van de Zuivel. Voor zoogkoeienhouders geldt dat, als de status bekend is en het bedrijf is besmet, zij kunnen beslissen om geen actie te ondernemen. De mogelijkheid bestaat dat de infectie stopt, maar meestal zullen steeds nieuwe dieren besmet raken. Besmette dieren zijn een risico voor andere dieren op het eigen bedrijf, voor de veehouder zelf en bij verkoop voor andere bedrijven. De L. Hardjo-bacterie blijft levenslang aanwezig in de nier van een geïnfecteerd rund. Omdat een dergelijk rund de bacterie op elk moment weer opnieuw kan gaan uitscheiden, wordt geadviseerd dieren met afweerstoffen tegen L. Hardjo van het bedrijf af te voeren.
Besmette dieren behandelen
Bij de bestrijding van leptospirose maakt men onderscheid tussen een 'actieve' en een 'doodgelopen' infectie. Bij een actieve besmetting komen in alle leeftijdscategorieën één of meer runderen voor met afweerstoffen tegen L. Hardjo. De infectie is doodgelopen als er een scherpe leeftijdsscheiding tussen groepen runderen met en zonder afweerstoffen tegen L. Hardjo is. Wanneer is vastgesteld dat het koppel actief is besmet, wordt een koppelbehandeling geadviseerd. Dit houdt in dat het hele koppel, vanaf het jongste kalf tot de oudste koe, eenmalig op dezelfde dag wordt behandeld met dihydrostreptomycine. Bij een doodgelopen infectie moeten alle dieren met afweerstoffen een eenmalige behandeling met dihydrostreptomycine krijgen.
Certificeringsprogramma's
In Nederland zijn melkveebedrijven verplicht om de leptospirosevrij-status te hebben. Lees meer over Leptospirose-vrij Certificering melkvee
Zoogkoeienhouders kiezen voor certificering uit preventieoverwegingen. Zij willen besparen op ziektekosten (verwerpen/slap geboren kalveren) en hun dieren vrij kunnen verhandelen. Maar ook zoogkoeienhouders willen niet het risico lopen dat zij door de omgang met besmet vee leptospirose oplopen.
Aanmelden Leptospirose-vrij Certificering niet-melkleverend
Terug naar het begin van dit artikel